Γενικά για την στοματολογία
Τι είναι η Στοματολογία;
Η στοματολογία είναι η ειδικότητα που ασχολείται με τη διάγνωση και τη θεραπεία των παθήσεων που προσβάλλουν τη στοματική κοιλότητα, συμπεριλαμβάνοντας το βλεννογόνο του στόματος, τα οστά των γνάθων και τους σιαλογόνους αδένες.
Ποιός είναι ο Στοματολόγος;
Ο στοματολογος είναι ο ειδικός γιατρός ο οποίος μέσα από ένα επίσημο, οργανωμένο και πολυετές πρόγραμμα ειδίκευσης (μετά την αποφοίτηση από την Οδοντιατρική Σχολή) έχει αποκτήσει τη γνώση, την εμπειρία και τις κλινικές ικανότητες για τη διάγνωση και θεραπεία των νόσων του στόματος.
Με ποια νοσήματα ασχολείται η Στοματολογία;
Οι Στοματολόγοι ασχολούνται με όλα τα νοσήματα που εμφανίζονται στο στόμα και τα οστά των γνάθων. Τα νοσήματα αυτά είναι πολυάριθμα και μπορεί να προσβάλλουν όλες τις ηλικίες. Μπορεί να εκδηλώνονται με παροδικές και σχετικά ήπιες ενοχλήσεις ή να αποτελούν σοβαρές καταστάσεις με έντονη συμπτωματολογία, χρόνια πορεία και σημαντικές επιπτώσεις για την υγεία. Οφείλονται σε διάφορα αίτια, τόσο τοπικά (αφορούν αποκλειστικά στο στόμα) όσο και συστηματικά (αφορούν και σε άλλες περιοχές και όργανα του σώματος).
Στα Τοπικά Νοσήματα του Στόματος συμπεριλαμβάνονται: Αντιδραστικές Βλάβες (π.χ. τραυματικά έλκη, τραυματικό ίνωμα, βλεννοκήλη, πυογόνο κοκκίωμα, χημικοί ερεθισμοί, εγκαύματα), Αλλεργικές Αντιδράσεις (π.χ. εξ επαφής σε οδοντιατρικά υλικά ή σε φάρμακα), Νεοπλάσματα (π.χ. καρκίνος στόματος, όγκοι σιαλογόνων αδένων, όγκοι οστών), Προκαρκινικές Βλάβες (π.χ. λευκοπλακία, ερυθροπλακία. ακτινική χειλίτιδα), Νοσήματα Ανοσολογικής Αρχής (π.χ. άφθες, ομαλός λειχήνας), Λοιμώξεις (π.χ. μυκητίαση, έρπης, οστεομυελίτιδα, βλάβες οφειλόμενες στον ιό HPV) κ.ά.
Στα Συστηματικά Νοσήματα με Στοματικές Εκδηλώσεις συμπεριλαμβάνονται: Αιματολογικά (π.χ. αναιμίες, λευχαιμίες, λεμφώματα), Δερματικά (π.χ. πέμφιγα, πεμφιγοειδές), Ρευματικά-Αυτοάνοσα (π.χ. σύνδρομο Sjogren, ερυθηματώδης λύκος), Γαστρεντερικά (π.χ. ελκώδης κολίτιδα, νόσος Crohn), Λοιμώδη (HIV/AIDS, σύφιλη, φυματίωση), Σύνδρομα και κληρονομικά νοσήματα, Νοσήματα του μεταβολισμού κ.α.
Πότε θα πρέπει κάποιος να απευθυνθεί σε στοματολόγο;
Πολλές στοματολογικές παθήσεις γίνονται άμεσα αντιληπτές γιατί προκαλούν συμπτώματα στο στόμα ή στις γνάθους όπως πόνο, καύσο (κάψιμο ή τσούξιμο), μούδιασμα, ξηρότητα ή αλλαγές στη γεύση. Σε άλλες περιπτώσεις ο ασθενής μπορεί να αντιληφθεί αλλαγές στο στόμα όπως διογκώσεις και όγκους («σπυριά», πρήξιμο), έλκη (πληγές), μεταβολές στο χρώμα του βλεννογόνου (λευκές, ερυθρές ή μελανές περιοχές), αλλαγές στην υφή (π.χ. τραχύτητα) και αιμορραγία. Επίσης, υπάρχουν αρκετές παθήσεις που δεν προκαλούν έκδηλα συμπτώματα αλλά μπορεί να παρατηρηθούν από το στοματολόγο ή τον οδοντίατρο κατά την τακτική επανεξέταση του ασθενή.
Πώς θα θέσει ο στοματολόγος τη διάγνωση;
Η ακριβής διάγνωση μίας στοματολογικής πάθησης αποτελεί την απαραίτητη προϋπόθεση για την κατάλληλη αντιμετώπιση. Η χορήγηση εμπειρικής θεραπείας με μόνο στόχο την ανακούφιση των συμπτωμάτων και όχι την αντιμετώπιση της αιτίας της νόσου όχι μόνο δεν είναι αποτελεσματική αλλά συχνά είναι επιβλαβής και οδηγεί σε καθυστέρηση στη διάγνωση με παρατεινόμενη ταλαιπωρία για τον ασθενή αλλά και μεγαλύτερη πιθανότητα εξέλιξης και επιδείνωσης της νόσου.
Τα διαγνωστικά μέσα που διαθέτουν οι ειδικοί στοματολόγοι περιλαμβάνουν κατ΄ αρχάς τη λήψη ενός πλήρους ιστορικού της παρούσας νόσου (με ακριβή καταγραφή της χρονικής πορείας και των χαρακτηριστικών των συμπτωμάτων) και του γενικότερου οδοντιατρικού και ιατρικού ιστορικού (με έμφαση σε συνυπάρχουσες νόσους ή ληψη φαρμάκων που μπορούν να σχετίζονται με την αιτία προσέλευσης ή με την προγραμματιζόμενη αγωγή). Στη συνέχεια ο στοματολόγος θα πραγματοποιήσει μία ενδελεχή κλινική εξέταση (ενδοστοματική και εξωστοματική) όχι μόνο της πάσχουσας περιοχής αλλά του συνόλου των ιστών της στοματοπροσωπικής χώρας. Συνδυάζοντας τα ευρήματα από το ιστορικό και την κλινική εξέταση, θα διαμορφωθεί μία λίστα πιθανών διαγνώσεων (διαφορική διάγνωση) και θα αποφασιστεί η πραγματοποίηση περαιτέρω εξετάσεων, οι οποίες μπορούν να περιλαμβάνουν:
- Βιοψία και ιστοπαθολογική εξέταση
- Λήψη κυτταρολογικού επιχρίσματος
- Ακτινογραφικός έλεγχος
- Απεικονιστικές τεχνικές
- Καλλιέργειες για μικροοργανισμούς
- Αιματολογικές και ειδικές ορολογικές εξετάσεις
Τα αποτελέσματα των εργαστηριακών εξετάσεων θα αξιολογηθούν έτσι ώστε να προσδιοριστεί η τελική διάγνωση, η οποία θα καθορίσει τη θεραπεία.
Τι περιλαμβάνει η θεραπεία;
Η θεραπεία των στοματολογικών παθήσεων διαφέρει σημαντικά ανάλογα με τη φύση και τη βαρύτητα της νόσου. Σε γενικές γραμμές η θεραπευτική αγωγή μπορεί να είναι φαρμακευτική ή μη. Η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να είναι τοπική (όπως χρήση αλοιφών, gel, στοματικών διαλυμάτων) ή συστηματική (όπως χάπια για λήψη από του στόματος). Το είδος της φαρμακευτικής αγωγής ποικίλλει ευρέως και μπορεί να συμπεριλαμβάνει κορτικοστεροειδή, αντιβιοτικά, αντιμυκητιασικά, αντιικά, αντιφλεγμονώδη, ανοσοκατασταλτικά κ.ά. Η χρονική διάρκεια της αγωγής επίσης διαφέρει σημαντικά από νόσημα σε νόσημα.
Η μη φαρμακευτική αγωγή μπορεί να συνίσταται σε χειρουργική αφαίρεση βλαβών (με νυστέρι ή laser). Οι χειρουργικές πράξεις μπορούν να αφορούν βλάβες των μαλακών μορίων ή των σκληρών ιστών των γνάθων και, ανάλογα με το μέγεθος, την εντόπιση και τη φύση της βλάβης, πραγματοποιούνται στο ιατρείο υπό τοπική αναισθησία ή σε νοσοκομειακό περιβάλλον υπό γενική αναισθησία.
ΣΥΧΝΟΤΕΡΕΣ ΣΤΟΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ
- Άφθες - Έλκη
- Στοματίτιδα (χειλίτιδα και γλωσσίτιδα)
- Λοιμώξεις (π.χ. έρπης, μυκητιάσεις)
- Προκαρκινικές Βλάβες - Λευκοπλακία
- Καρκίνος Στόματος
- Όγκοι και κύστεις μαλακών μορίων (π.χ. τραυματικό ίνωμα, θήλωμα, βλεννοκήλη)
- Όγκοι και κύστεις γνάθων (π.χ. αδαμαντινοβλάστωμα, οδοντογενής κερατινοκύστη)
- Ομαλός λειχήνας
- Πέμφιγα - Πεμφιγοειδές
- Μελανές βλάβες
- Τριχωτή - Γεωγραφική Γλώσσα
- Ξηροστομία
- Καυσαλγία Στόματος
- Δυσγευσία - Κακοσμία Στόματος
